Թռչնի գրիպը սուր և բարձր վարակելիությամբ օժտված վարակիչ հիվանդություն է, որը հարուցվում է գրիպի վիրուսի տեսակներից մեկով: Ինչպես հուշում է հիվանդության անվանումը, այն գլխավորապես ախտահարում է թռչուններին, սակայն կարող է հանդիպել նաև մարդկանց մոտ, ինչպես նաև որոշ այլ կենդանիների, օրինակ՝ կատուների կամ խոզերի շրջանում: Մարդկանց շրջանում թռչնագրիպի առաջին դեպքերը հայտնաբերվել են 1997-ին Հոնգկոնգում, որից հետո աշխարհի տարբեր տարածաշրջաններում, հիմնականում՝ Ասիայում գրանցվել են այս վարակի մի քանի բռնկումներ: Այդ տարիներին նաև արձանագրվել է, որ թռչնագրիպի բռնկումները սովորաբար կապված են հիվանդ թռչունների հետ շփման հետ: Թռչնագրիպն ունի բարձր վարակելիություն և կարող է տարածվել բոլոր տեսակի թռչունների շրջանում: Վայրի, հատկապես ջրլող թռչունները, օրինակ՝ բադերը, հանդիսանում են վիրուսի բնական օջախներ: Վայրի թռչուններից վիրուսը կարող է փոխանցվել ընտանի թռչուններին, որոնց մոտ հիվանդությունը ստանում է սուր ընթացք: Վարակված մարդուց առողջին թռչնագրիպի փոխանցման միայն քիչ թվով դեպքեր են գրանցվել:
Ինչպե՞ս խուսափել թռչնագրիպով վարակվելուց
խուսափեք ընտանի թռչուններից, թռչնաբուծական ֆերմաներից և կենդանի թռչունների շուկայից
խուսափեք թռչուններին, խոզերին կամ այլ կենդանիներին դիպչելուց
կանոնավոր կերպով լվացեք ձեր ձեռքերը կամ օգտագործեք ալկոհոլային ախտահանիչ նյութեր
խուսափեք անմիջականորեն հպվել հում թռչնեղինին կամ հավկիթին, հակառակ դեպքում վերջում լավ լվացեք ձեր ձեռքերը
խուսափեք հում կամ թերխաշ հավկիթ ուտելուց կամ կերակուրներում ու աղցաններում դրանք օգտագործելուց
խուսափեք փողոցում կամ սանիտարահիգիենիկ անբավարար պայմաններում վաճառվող կենդանական սննդամթերք գնելուց
կերակուրի մեջ օգտագործեք միայն լավ եփված կամ խոհարարական մշակված թռչնի կամ այլ տեսակի միս:
Թռչնագրիպի դեմ որևէ պատվաստանյութ դեռևս գոյություն չունի:
На камне родился армянин, на камне жил, камень положил на камень, поднялся на камни, поднял камни. В камнях вырос ребенок, играл камнем, узнал камень, укрепился как камень», — Рафаэль Исраелян, 1982 г
Армению многие называют » Карастаном» — страной камня, кара. КАР — исконно армянское слово и означает камень (Гр. Ачарян).
Армянское нагорье является древней территорией образованной в следствии извержения вулкана. Здесь в огромных количествах встречаются почти все виды каменных пород. Предки армян с древнейших времен, проживая в каменистой стране, использовали камень почти во всех областях деятельности.
«Много разных камней в Армении, но здесь почти не найдешь неграмотных камней. Осторожно ступай по этой земле, осторожно обращайся с каждым камнем, хоть с виду грубым и рябым, покрытым мхом и лишайником.
Армянское нагорье является древней территорией образованной в следствии извержения вулкана. Здесь в огромных количествах встречаются почти все виды каменных пород. Предки армян с древнейших времен, проживая в каменистой стране, использовали камень почти во всех областях деятельности.
«Много разных камней в Армении, но здесь почти не найдешь неграмотных камней. Осторожно ступай по этой земле, осторожно обращайся с каждым камнем, хоть с виду грубым и рябым, покрытым мхом и лишайником.
Осторожно — потому что стоит соскрести кусочек мха, и на каждом из них увидишь то рисунок первобытного человека, то клинопись времен Ванского царства или более раннего периода например: арамейскую, хеттскую, халдейскую.
На камнях также можно встретить много орнаментов или барельефов, а начиная с конца IV века, на камнях появились крепкие и выносливые буквы — похожие на железные скобы, которые неотделимы от этих камней уже более 1600 лет.
Камни эти не просто грамотны — на них наша подпись, они наши… На каждом из них есть печать самобытности нашего народа… (Геворг Эмин, 1979 г.).
Армянские имена в основе которых корни КАР и КИР:Карапет (означает лидер, впереди идущий, открывающий дорогу, путь), Киракос, Корьюн, Карен, Каро, Каруш, Крпе, Крпо, Кармен, Карик, Карине, Карпис (греч. karpos, что означает плод), Закар.
Умные, мудрые руководители возводили города и поселения, строили дороги и дворцы, храмы и водохранилища, каналы и крепости. КАРНАК означает комплекс храмов. В основе понятия крепость (крепкий) лежит свойство камня.
Разве можно строить крепость без камня? Многие географические названия древних армянских городов включают в себе корень КАР: Карби, Корчег, Карчаван , область Пайтакаран (1785 г. до н. э.), Тайоц — Кар, Арцвакар, область Корчайк (30 г. до н. э.), Карамлуг, Карин (1785 г. до н. э.), Карири (1785 г. до н. э.), Карс, Каркемиш (1785 г. до н. э.), Кар-Сипар (840 гг. до н. э.), Кармрашен, Кордрик, Кордук, Тейшебаини (Кармир-Блур), Арабкир, Караклис.
Следует отметить, что древним городам давались названия, состоящие из имени строителя с окончанием КЕРТ: Машкерт, Цолакерт, Тигранакерт, Бакуракерт, Варданакерт, Махкерт, Артакатнакерт, Хунаракерт, Нпркерт, Маназкерт. Районы вокруг этих городов славились добычей камня, наличием разнообразного строительного материала
Характерно, что некоторые из них строились на берегу рек, например, Куры, Аракса и Евфрата. Как для градостроительства перевозить камни на большие расстояния? Очевидно, лучший способ грузить их на корабли или плоты и плыть по рекам, озерам и морям. Первые корабли строили с этой целью.
Древние вавилоняне не знали строительные свойства камней (кирпичей), но умели их обжигать. А где они этому научились? Из соседних с Междуречьем стран где много камней, которые есть только на Армянском нагорье и в Египте.
Отрывок из книги «Каменная летопись цивилизации», Григория Ваганяна и Вагана Ваганяна
Глагол – часть речи, которая обозначает действие или состояние предмета и отвечает на вопросы что де́лать? , что сде́лать? Глагол в предложении — сказуемое.
Глагол имеет начальную форму, которая называется неопределенной формой глагола (или инфинитивом):
Неопределённая форма имеет окончания —ть, -ти, -чь.
Эта форма не показывает ни времени, ни числа, ни лица, ни рода.Глаголы бывают совершенного и несовершенного вида. Глаголы несовершенного вида отвечают на вопрос «Что делать?» Пример: видеть, злиться, обходить, мечтать…
а совершенного — на вопрос «Что сделать?» Пример: увидеть, разозлиться, обойти, замечтаться.
Глаголы изменяются по временам: бывают в форме настоящего, прошедшего или будущего времени.
Спряжение — это изменение глагола в настоящем и будущем времени по лицам и числам.
Спряжение глагола определяется по ударному личному окончанию.
К 1-му спряжению относятся глаголы с окончаниями —ешь(-ёшь), —ет(-ёт), —ем(-ём), —ете(-ёте), —ут(-ют):Пример: поёшь, поёт, поём, поёте, поют. Глаголы 2-го спряжения имеют окончания: —ишь, —ит, —им, —ите, —ат(-ят):
Если личное окончание глагола безударное, спряжение определяется по неопределённой форме глагола.
Задание 4. К неопределенной форме глаголов подобрать видовую пару. От каждого из глаголов образовать форму 1-го лица единственного числа, обозначить вид : повторять-повторяю(н.в.);повторить-повторю(с.в.)
1.Տիգրան մեծը պատանդ է եղել պարթևների մոտ շուրջ 20 տարի:
2.Հայտնի է, որ Տիգրանը մահապատժի է ենթարկել որդուն՝ Զարեհին՝ դավաճանության համար։
3.«Տիգրանակերտ» անունով 4 քաղաք է հիմնադրել: Բայցի այդ, Տիգրան Մեծի անունն են կրում/կրել…
Տիգրան Մեծի պողոտան, որը գտնվում է Երևանի Կենտրոն և Էրեբունի վարչական շրջաններում։
Տիգրան Մեծ զբոսայգին, որը գտնվում է Նոր Նորք համայնքում:
Տիգրան Մեծ հյուրանոցը, որը գտնվում է Երևանի Հանրապետության Հրապարակից ոչ հեռու:
«Տիգրան Մեծ» հրատարակչություն՝ Հիմնադրվել է 1968 թվականին`որպես Հայաստանի Կոմկուսի Կենտկոմի տպարան:
Տիգրան Մեծ փողոցը Գյումրիում:
4.45 տարեկան հասակում Տիգրան մեծն ամուսնացել է 12 ամյա Կլեոպատրա Պոնտացու հետ։
5.Աշխարհում Տիգրան Մեծին նվիրված ավելի շատ օպերա է գրվել, քան մեկ այլ գահակալի: Եվրոպայի կոմպոզիտորները Տիգրան Մեծին նվիրել են 24 օպերա, բացի այդ, 17 օպերա նվիրված է Միհրդատ Եվպատորին, որոնց մեջ Տիգրանը գլխավոր հերոսներից է:
Այդպիդիք են…
Տոմազո Ալբինոնի «Տիգրան, արքա Հայաստանի»», 1697 թ․
Անտոնիո Մ․ Բոնոնչինի « Տիգրան` արքա Հայաստանի» » ,1710 թ․
Պիետրո Բերնարդոնի « Տիգրան՝ արքա Հայաստանի» », 1710թ
Ալեսանդրո Սկարլատի « Տիգրան»», 1715թ․
Ֆրանչեսկո Գասպարինի « Տիգրան»», 1719թ.
Անտոնիո Վիվալդի « Տիգրան»», 1724 թ․
Ջեմինիանո Ջակոմելլի « Տիգրան» », 1733թ․
Ջուզեպե Պագանելլի « Տիգրան»», 1733թ․
Սանտո Լապիս « Տիգրան»», 1739թ.
Ջուզեպե Արենա « Տիգրան»», 1741թ
Դանիել Դալ Բարբա « Տիգրան»», 1744թ․
Անտոնիո Պալելլա « Տիգրան»», 1745թ․
Ջովանի Լամպունիանի « Տիգրան»», 1747թ․
Ջուզեպե Կարկանի « Տիգրան»», 1750թ․
Իգնացիո Սելոնիատ « Տիգրան»», 1757թ․
Նիկոլո Պիչինի « Տիգրան»», 1761 թ․
Անտոնիո Տոցցի « Տիգրան»», 1762թ․
Ջուզեպե Կոլլա «Տիգրան» », 1767թ․
Պիետրո Ալեսանդրո Գուլիելմի « Տիգրան»», 1767թ.
Վինչենցո Ռիգինի « Տիգրան»», 1795թ․
6.Տիգրան Մեծը մեծ նշանակություն է տվել կրթության ու գիտությանը՝ իրեն շրջապատելով ուսյալ մարդկանցով: Հատկանշական է, որ Տիգրան Մեծի որդի Արտավազդի գրած ողբերգությունները որոշակի չափով պահպանվել ու մեզ են հասել, իսկ Տիգրանի աները՝ Միհրդատ Եվպատորը խոսում էր 22 լեզուներով:
7. Հայոց արքա Տիգրան Մեծի մասին մեզ հասած տեղեկությունների 90%-ը հեղինակել են օտար պատմիչներ, ինչպիսիք են Ստրաբոնը, Ապպիանոսը, Պլուտարքոսը, Ցիցերոնը, Դիոն Կասիոսը և այլոք…
Վիրուսները մարդու, կենդանիների և բույսերի վարակիչ հիվանդությունների մանրագույն հարուցիչներ են: Վիրուսները վարակում են կյանքի բոլոր բջջային ձևերը՝ կենդանիներից ու բույսերից մինչև բակտերիաներ և արքեաներ։ Վիրուսներն առաջին անգամ նկարագրվել են 1892 թվականին Դմիտրի Իվանովսկու կողմից որպես՝ ծխախոտի բույսերը վարակող ոչ բջջային ախտածիններ։ Վիրուսները բաղկացած են երկու կամ երեք մասերից (վիրիոններից)։
•բոլոր վիրուսներն ունեն գենետիկական նյութ՝ ԴՆԹ կամ ՌՆԹ։ Սրանք երկար մոլեկուլներ են, որոնք կրում են գենետիկական տեղեկատվությունը • բոլոր վիրուսներն ունեն սպիտակուցե կապսիդ, որը պաշտպանում է գեները •որոշ վիրուսներ ունեն նաև լիպիդային պատյան, որը շրջապատում է կապսիդը բջջից դուրս գտնվելու ժամանակ
Վիրուսների ձևերը տարբեր են՝ հասարակ պարուրաձևից և իկոսաեդրից մինչև ավելի բարդ կառույցներ։ Վիրուսի միջին մեծությունը կազմում է բակտերիայի մեծության մոտ 1/100-րդը։ Վիրուսների մեծ մասը շատ փոքր են լուսային մանրադիտակով հայտնաբերվելու համար։
Վիրուսները տարածվում են բազմաթիվ ճանապարհներով. բույսերի վիրուսները փոխանցվում են բույսից բույս բուսահյութով սնվող միջատների միջոցով, կենդանական վիրուսները փոխանցվում են արնախում միջատների միջոցով։ Այս եղանակով հիվանդությունը փոխանցող օրգանիզմներն անվանվում են վեկտորներ։ Գրիպի վիրուսները տարածվում են օդակաթիլային եղանակով՝ հազի և փռշտոցի միջոցով։ Ռոտավիրուսները փոխանցվում են երեխաների հետ անմիջական շփման հետևանքով։ ՄԻԱՎ-ը սեռական ճանապարհով և վարակված արյան ներարկմամբ փոխանցվող վիրուսներից է։ Վիրուսի կողմից վարակվող բջիջներն անվանվում են թիրախներ։