Էկոլոգիա

Իմ սիրելի թունավոր ուտելիքը

Բնագիտության ֆլեշմոբ

Աղբահանության խնդիրը Երևան քաղաքում

Ջրի ստուգում

Ինքնաստուգում

Էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներ

Թունավոր սնունդ: Սննդային թունավորումներ:

“Еда” ֆիլմի վերլուծությունը

Էկոհամակարգ

Երևան քաղաքի աղբահանության խնդիրը իմ աչքերով

Էկոլոգիապես վնասակար կոսմետիկ միջոցներ

Կիոտոյի արձանագրություն

H2O

Բնական կոսմետիկ միջոցներ՝ տանը պատրաստված դիմակներ, խնամքի միջոցներ

Բուրավետ մոմ՝ սուրճի հատիկներով և վանիլինով

ՀՀ տարածքում օգտագործվող և բուծվող խոտաբույսերը

Բնագիտության ֆլեշմոբ

Ինչպես կողմնորոշվել տեղանքում: Ազիմուտ

Բնագիտության ֆլեշմոբ

Աղբի տեսակավորում, անթափոն կենցաղ/Նախագիծ

Ինչպես մաքրել օվկիանոսը պլաստիկից

Մայիսյան նախագիծ

Ֆիզիկա

Մեխանիկական շարժում, հետագիծ, տեղափոխություն, նյութական կետ, արագություն

Բնագիտության ֆլեշմոբ

Նյուտոնի առաջին օրենքը; իմպուլս։ Արագացում

Արագացում

Ուժ: Բնության ուժերը

Խնդիրներ

խնդիրներ 11․1-11․20

§ 1֊5

Էլեկտրական հոսանքը մետաղներում: Հոսանքի ուժ

Էլեկտրական հոսանք

Բնագիտության ֆլեշմոբ

Խնդիրներ

Լույսի տարածումը համասեռ միջավայրում

Ժամանակի մեքենա։ Անցայլի և ապագայի հետ կապը

Անբացատրելի լուսանկարներ

Ճամփորդություն դեպի Օրգովի ռադիոալեհավաք և անոմալ զոնաների ուսումնասիրություն

Ֆիզիկա/§30

Աչք և տեսողություն

Կատուներ

Կատուներն ունակ են տարբերել միայն երկնագույնը, մոխրագույնն ու դեղինը։ Կատուների տեսողությունը մարդու տեսողությունից թույլ է։ Կատուների աչքի ցանցաթաղանթի վրա մարդկանց համեմատ 10 անգամ քիչ լուսազգայուն սրվակեր կան, ինչը նրանց տեսողությունը դարձնում է նվազ զգայուն գույնի հանդեպ։

Շներ

Շներն ունեն վատ տեսողություն, նրանց աչքերը չեն տեսնում բավականին շատ գույներ և նրանք տեսնում են աշխարհը փոքր-ինչ խավար: Մյուս կողմից, նրանք շատ լավ են տեսնում գիշերը: Նրանք ունեն լավ զարգացած հեռանկարի և խորության զգացում, և նրանց աչքերը ավելի զգայուն են շարժման նկատմամբ:

Ճանճեր

Ճանճերը համայնապատկերային տեսողություն ունեն։ Նրանք կարողանում են 360 աստիճանի տակ տեսնել շրջակա աշխարհը։ Ընդ որում ճանճն աշխարհը տեսնում է դանդաղեցված ռեժիմով։ Պատճառը նրա փոքր չափերն ու նյութափոխանակության բարձր արագությունը։ Ճանճերը տարբերակում են երկնագույն ու կանաչ գույները։

Առնետներ

Առնետի աչքերը գտնվում են գլխի տարբեր կողմերում։ Նման դիրքը թույլ է տալիս լայն տեսադաշտ ունենալ ու ցանկացած կողմից մոտեցող վտանգը միանգամից նկատել։ Առնետները շրջակա աշխարհը տեսնում են ոչ հստակ ու մոխրագույն երանգներով։

Օձեր

Ընդհանուր առմամբ, օձերը վատ տեսողություն ունեն, բայց նրանք կարող են գիշերը տեսնել ջերմային ճառագայթումը տասն անգամ ավելի լավ, քան թույլ է տալիս ցանկացած ժամանակակից ինֆրակարմիր տեխնոլոգիա: Օրվա ընթացքում, սակայն, նրանք արձագանքում են միայն շարժմանը. եթե զոհը չշարժվի, նրանք չեն բռնի:

Գրականություն՝ 1, 2

Լույսի անդրադարձման օրենքը: Հարթ հայելի

Լույսը ընկնելով մարդու աչքի մեջ առաջացնում է տեսողական զգացողություն, որի հետևանքով մենք տեսնում ենք լույսի աղբյուրը և բոլոր այն մարմիններն ու մակերևույթները, որոնք անդրադարձնում են իրենց վրա ընկնող լուսային ճառագայթները:

Եթե առարկայի մակերևույթը ունի խորդուբորդություններ, ապա դրանից լույսն անդրադառնում է բոլոր հնարավոր ուղղություններով: Լույսի այդպիսի անդրադարձումը կոչվում է ցրիվ անդրադարձում:

Կա նաև հայելային անդրադարձում, որը անդրադառնում է հարթ մակերևույթից:

Լույսի անդրադարձումը ենթարկվում է որոշակի օրենքի, որը հայտնագործել է Հին Հունաստանի գիտնական Էվկլիդեսը: Այս օրենքը սահմանելու համար հարմար է օգտվել օպտիկական սկավառակ կոչվող սարքից:

1. Պարիս Հերունին եւ իր Ռադիոօպտիկական դիտակը

Օրգովի ռադիոօպտիկական աստղադիտակ

Օրգովի գյուղի մոտակայքում կառուցվեց Արագածի գիտական կենտրոնը, որը հանդիսանում է անտենային ճշգրիտ չափումների պոլիգոն, որտեղ տեղակայված է աշխարհի միակ ռադիո-օպտիկական դիտակը՝ ՌՕԴ-54/2.6: Աստղադիտակը սկսվեց կառուցվել 1980 թվականին։ Ընտրված վայրը չուներ էլեկտրական սնուցում և ճանապարհներ, որի պատճառով զուգահեռ կառուցվում էին նաև բազմաթիվ շինություններ։ 1986 թվականին աստղադիտակն արդեն պատրաստ էր․ այն համարվեց գյուտ և մտցվեց ԽՍՀՄ գյուտերի Գոսռեեստր՝ «Հերունու հայելային աստղադիտակ» անվամբ։ 1986 թվականին աստղադիտակն արդեն պատրաստ էր․ այն համարվեց գյուտ և մտցվեց ԽՍՀՄ գյուտերի Գոսռեեստր՝ «Հերունու հայելային աստղադիտակ» անվամբ։ Դիտակը սկսեց շահագործվել 1987 թվականին և արդեն առաջին տարում արձանագրեց գիտական հայտնագործություն Այն իրենից ներկայացնում է 54 մետր տրամագծով մեծ երկհայելի անտենա, որին համադրված է նաև 2.6 մետր տրամագծով օպտիկական դիտակ: Այդպիսի համակարգը առաջինն ու եզակին է աշխարհում: Գտնվում է ծովի մակարդակից 1700 մ բարձրության վրա։ Oրգովի ռադիոօպտիկական աստղադիտակի կառուցման միտքը սկզբում չի ողջունվել Մոսկվայի կողմից։ Պարիս Հերունուն ԽՍՀՄ կառավարությունն առաջարկում էր աստղադիտակը կառուցել Ղրիմում՝ Հայաստանի փոխարեն։ Հերունին շուրջ 17 տարի պայքարեց այս գաղափարի հաստատման համար Աստղադիտակը գործել է նաև 90-ականներին, սակայն 2000 թվականից ֆինանսական միջոցների սղության պատճառով գործունեությունը դադարեցվել է։ Ներկայումս, չնայած աշխատունակ է, սակայն չի գործարկվում։ Հերունու ռադիոդիտակի կիրառման բնագավառներն են. տիեզերքի հետազոտությունը և հեռավոր տիեզերական կապը: Անհրաժեշտ է նշել, որ վերջին տարիների աղմկահարույց հայտնագործությունների մեծամասնությունը՝ սև խոռոչի լուսանկարը, գերնոր աստղերի պայթյունները, հեռավոր գալակտիկայում ադամանդե մոլորակը, դեռևս բացատրություն չունեցող տարօրինակ հզորագույն ռադիոբռնկումները կատարվել են հենց նման կարգի ռադիոդիտակներով: Օրգովի ռադիոալեհավաքը 2002 թվականին գրանցվել է որպես պատմամշակութային արժեք:

Պարիս Հերունի

1933թ. դեկտեմբերի 17-ին ծնվել է ռադիոֆիզիկայի, ռադիոինժեներության և ռադիոաստղագիտության ոլորտների հայ ականավոր գիտնական, տեխնիկական գիտությունների դոկտոր պրոֆեսոր Պարիս Հերունին: Ավարտել է Երևանի Վ. Չկալովի անվան թիվ 30 միջնակարգ դպրոցը, 1951թ. ընդունվել է Մոսկվայի էներգետիկայի ինստիտուտի ռադիոտեխնիկական ֆակուլտետը: 1957թ.-ին՝ ուսումն ավարտելուց հետո, վերադարձել է Հայաստան և որպես ռադիոինժեներ աշխատանքի անցել Բյուրականի աստղադիտարանում: Կարճ ժամանակ անց ստանձնել է «Ռադիոֆիզիկական կոնստրուկտորային բաժնի» ղեկավարի պաշտոնը: 1960-1968թթ. Հերունին Հայաստանի ԳԱԱ ռադիոֆիզիակայի և էլեկտրոնիկայի ինստիտուտում գիտական բաժնի փոխտնօրենն է եղել, ինչպես նաև ղեկավարել է «Գերբարձր հաճախականությունների բաժին»-ը: 1971թ.-ից մինչև կյանքի վերջին տարիները ղեկավարել է Հայաստանի ռադիոֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտը: Պարիս Հերունին հրապարակել է 340 գիտական աշխատություն և 3 մատենագրություն: Հերունին լուրջ ուսումնասիրություններ է կատարել ոչ միայն ռադիոֆիզիակայի, այլև աստղագիտության ոլորտներում: Նա 4 աստղադիտակի մեթոդով հետազոտել է աշխարհի ամենահին աստղադիտարաններից մեկը` Քարահունջը, և պարզել, որ այն ավելի քան 7500 տարվա պատմություն ունի: Իր ուսումնասիրությունները Հերունին ամփոփել է «Հայերը և հին Հայաստանը» գրքում: Պարիս Հերունին վախճանվել է 2008թ. դեկտեմբերի 5-ին:

Աղբյորը՝ 1, 2

2. ՀՀ անոմալ զոնաներ

Տպագրման փուլում է․․․

3. Պատում

Այսօր մեր օրը սկսեցինք եկեղեցու բակից։ Մասնակցեցինք պատարագին ու ճանապարհ ընկանք դեպի Արշակունիների դամբարան, որտեղ գտնվում են և՛ հեթանոս, և՛ քրիստոնյա հայ թագավորների գերեվարված և վերադարձված մասունքները: Այնտեղ առաջին անգամ էի գտնվում՝ ինչ խոսք շատ հետաքրքիր էր, զգացողություններս տարբեր էին, այնտեղ մեր պատմության մի մասն էր՝ անցյալի մասունքները:

Ճանապարհը շարունակեցինք դեպի Օրգովի ռադիոօպտիկական աստղադիդակ, որը կառուցել է Պարիս Հերունին և դա առաջինն ու եզակին է աշխարհում: Հաջորդ վայրը, որ եղանք Ամբերդն էր: Այնտեղ ամենատպավորիչը այն հատվածն էր, որտեղ հնում կանայք ինքնասպան են եղել՝ նետվելով ժայռերի մեջ: Այդ պատմությունը շատ ցավալի էր, ու ցավոք մինչև այսօր հայերը դեռ շարունակում են անցնել դժվարությունների ու տառապանքների միջով:

Եղանք նաև Բյուրականի եկեղեցում, ինչպես նաև ուսումնասիրեցինք Ամբերդ ամրոց տանող ճանապարհի անոմալ զոնան, իրականացրինք չափումներ և հասկացանք, որ այդ վայրը ուղակի աչքի խաբկանք է: Տպավորիչ օր էր, լի էմոցիաներով…

Արդեն մի քանի տասնամյակ մարդկությունը գլուխ է կոտրում մի շարք լուսանկարների վրա, որոնք ցնցելով սթափ բանականությունը շարունակում են մնալ անբացատրելի: 
Որքան էլ տարօրինակ հնչի, այս բոլոր լուսանկարները բազմաթիվ անգամներ ստուգվել և համարվում են իրական: Ոչ մի նկար կեղծիք չէ:
Եվ այսպես ձեզ եմ ներկայացնում այդ անհավանական լուսանկարները: 

1.Նորվեգիայի հյուսիսում 1981թ.-ից պարբերաբար հայտնվում են արտառոց լույսեր: Մինչ օրս ոչ մի գիտնականի չի հաջողվել բացատրել, թե դրանք ինչ լույսեր են և որտեղից են հայտնվում: 
Այսպես կոչված <<Հասսդալենի լույսերը>> հայտնվում են հանկարծակի մի քանի վայրկյան կամ րոպե և կրկին անհետանում: Երբեմն ձյան վրա մնում են ինչ-որ անորոշ հետքեր և ուրիշ որինչ: Իրական հրաշք:

2.Իսկ այս լուսանկարը արված է 1972թ.-ին <<Ապոլլոն 17>>-ի տիեզերական առաքելության ժամանակ: Սկզբում թվում է, թե ոչինչ չկա նրա վրա, սակայն այն ուշադիր դիտելիս կարելի է նրանում պարզորոշ նկատել… բուրգի ուրվագիծ!

3.Իրական սենսացիա կարելի է համարել 1928թ.-ին նկարահանված փաստավավերագրական ֆիլմը, որը որպես բոնուս ներկայացվել է Չարլի Չապլինի <<Կրկես>> ֆիլմի հոբելյանական թողարկման ժամանակ:
Ուշադիր նայելով նկարահանված կադրերը կարելի է տեսնել փողոցով քայլող կնոջ…բջջային հեռախոսով խոսելիս: Կամ ժամանակի մեքենա գոյություն ունի, կամ դեռ 1928թ.-ին գոյություն է ունեցել բջջային հեռախոս!

4.Ոչ պակաս հանելուկ է իրենից ներկայացնում Երկրի ուղեծրում գտնվող այսպես կոչված <<Սև ասպետը>>` արբանյակ, որի տարիքը 12000 տարի է: Սկսած 1960թ.-ից, երբ հայտնաբերվել է այդ առեղծվածային արբանյակը ամերիկյան, սովետական, իսկ այժմ էլ ռուսական գիտնականները ապարդյուն փորձեր են անում պարզելու նրա ծագումը ու հայտնվելու պատճառները:

5.Լուսանկարը կատարված է <<Դեդալ>> ռազմանավի վրա: Հանրահայտ սըր Գոդդարի էսկադրիլիան, որը ակտիվորեն մասնակցել է առաջին համաշխարհային պատերազմին այս լուսանկարով մնացել պատմության մեջ:Սակայն լուսանկարում երևում է նաև նավաստի Ֆրեդդի Ջեկսոնի դեմքը, որը դժբախտ պատահարից մահացել էր: Լուսանկարը արված է Ֆրեդդի թաղման օրը: Դե արեք ու մի հավատացեք ուրվականներին:

6.1964թ.-ին զբոսանքի ժամանակ հայրը լուսանկարում է իր փոքրիկ աղջկան: Հետաքրքիրը այն է, որ լուսանկարման ժամանակ շրջագայքում ոչ ոք չկար, սակայն նկարում հայտնվում է անծանոթ, այն էլ տիեզերագնացի հագուստով: Ինչպես ասում են, մեկնաբանությունները ավելնորդ են:

7.Երբ 1950թ.-ին Կուպերների ընտանիքը, որը տեղափոխվել էր նոր բնակարան, լուսանկարվում էր, նրանց մտքով էլ չէր անցնում թե ինչ են հայտնաբերելու նկարում:Ուրվականի պատկերը այնպես է ցնցում Կուպերներին, որ նրանք վաճառում են գնած բնակարանը և հեռանում այնտեղից: 

 8.Այս լուսանկարը, որը կատարվել է 1965թ.-ի մարտին անչափ հուզել է գիտական աշխարհին: Կուկ կղզու մոտ արված լուսանկարում հայտնվել է հսկայական ծովային հրեշ:

9.Իսկ այս լուսանկարը վերցված է Կանադայի <<Bralorne Pioneer>> վիրտուալ թանգարանից, որը կոչվում է <<Reopening of the South Fork Bridge after flood in Nov. 1940. 1941>>:
Այս լուսանկարը կատարվել է 1941թ.-ին Կանադայի Բրիտանական Կոլումբիայի նահանգում <<South Fork Bridge>> կամուրջի բացման ժամանակ:
Լուսանկարում մենք տեսնում ենք երիտասարդի այդ ժամանակաշրջանի համար ոչ բնորոշ հագուստով (սպորտային վերնաշապիկ գովազդային լոգոյով), արևային ակնոցներով (1940-ական թվականներին նման ակնոցներ գոյություն չունեին) և փոքրածավալ ժամանակակից ֆոտոապարատով:

 Աղբյուրը՝ 10 առեղծվածային լուսանկարներ

Յուրաքանչյուր մարդ գոնե մեկ անգամ մտածել է, թե ինչպես ստեղծել իրական ժամանակի մեքենա, որպեսզի հանդիպի իրեն անցյալից: Նայեք ինքներդ ձեզ և միգուցե մի երկու խորհուրդ տվեք: Այս առումով լայն տարածում են գտել այսպես կոչված «ժամանակի պարկուճները», որոնցում մի խումբ մարդիկ կամ միայնակ ինչ-որ մեկն իրենց համար ուղերձ են կազմում ապագայում։ Հաղորդագրությունը կարող է պարունակել տեսագրություն կամ բաներ, որոնք ուղարկողի մոտ ինչ-որ հույզեր են առաջացնում՝ ընդհանրապես անցյալից որոշ տեղեկություններ, որոնք հետաքրքիր կլինի ստանալ:

Որոշ ժամանակ անց նրանք բացվում են և, իբրև թե, կապ են հաստատում իրենց հետ անցյալից։ Ժամանակի երկու կողմերում գտնվող մարդկանց միավորում է սպասումն ու մտքերը։ Ստեղծվում է տեղական ժամանակի շարունակականություն՝ գործող ժամանակի իրական մեքենա: Ինչպես դա անել, հարցն այլևս չարժե:

Աշխարհում երևի թե չկա այնպիսի հետաքրքիր թեմա, ինչպիսին ժամանակային ճանապարհորդությունն է: Դարերի ընթացքում մարդկությանը ոչ միայն հետաքրքրում էր դրա իմաստը և այլն, այլև երազում էր ժամանակի մեքենայի մասին։ Արդյունքում շատ հայտնի գիտաֆանտաստիկ գրողներ ստեղծել են անհավանական հետաքրքիր վեպեր և ժամանակի ճանապարհորդությունների պատմություններ, որոնք դարձել են իսկական բեսթսելերներ:

Բայց մենք երբևէ կկարողանա՞նք ստեղծել ժամանակի մեքենա և ճանապարհորդել դեպի ապագա կամ անցյալ: Սա սկզբունքորեն հնարավո՞ր է, թե՞ այդ ամենը մեր երևակայության և գիտնականների ու ֆանտաստ գրողների երազանքների արդյունքն է: Հավատում եք, թե ոչ, այսօր մենք արդեն գիտենք, թե ինչպես կառուցել ժամանակի մեքենա: Այսպիսով, հիմա ժամանակի հարց է. ե՞րբ ենք մենք ստեղծում իրական ժամանակի մեքենա և գնում դեպի հեռավոր ապագա:

2015 թվականի սեպտեմբերին տիեզերագնաց Գենադի Պադալկան վերադարձավ Երկիր իր վերջին՝ վեցերորդ թռիչքից դեպի տիեզերք։ Այս օրը նա գերազանցեց երկրագնդի մթնոլորտից դուրս մարդու անցկացրած ժամանակի համաշխարհային ռեկորդը։ Այս տիեզերագնացը տիեզերքում գտնվել է ընդհանուր առմամբ 879 օր։ Դա ուղեծրում 2,5 տարի է: Այս ընթացքում, մեծ արագությամբ անցկացված Երկրի ուղեծրում, տիեզերագնաց Գենադի Պադալկան դարձավ իրական ժամանակի ճանապարհորդ՝ ևս մեկ անգամ փորձարկելով Էյնշտեյնի ընդհանուր հարաբերականության տեսությունը գործողության մեջ:

Երբ Պադալկան վերջին անգամ վերադարձավ Երկիր, նա, ըստ էության, ապագայում էր: Ճիշտ է, նա ապագայում հայտնվեց վայրկյանի ընդամենը 1/44-ով։ Ահա թե որքան ավելի արագ է անցել նրա համար ժամանակը Երկրի ուղեծրում անցկացրած բոլոր 879 օրերի ընթացքում՝ համեմատած մեր բոլորի ժամանակի հետ, ովքեր այս ամբողջ ընթացքում եղել ենք Երկրի վրա: Այսինքն, բառացի իմաստով, տիեզերագնաց Գենադի Պադալկան իր բոլոր թռիչքների ընթացքում ճանապարհորդել է ժամանակի մեջ … դեպի ապագա:

Արդյունքում մեր Ռուս տիեզերագնաց պարզվեց, որ նա վայրկյանով փոքր է բոլոր նրանցից, ովքեր այս ամբողջ ընթացքում մնացել են Երկրի վրա: Ինչպես տեսնում եք, ժամանակային այս ճանապարհորդությունը շատ պարզ է ստացվել և չի ներառում լիցքավորված պլուտոնիումի օգտագործումը DeLorean մեքենայում, որը հայտնի դարձավ «Վերադարձ դեպի ապագա» ֆիլմի եռերգության թողարկումից հետո:

Գենադիի ժամանակի մեջ ճանապարհորդության գաղտնիքը Երկրի ուղեծրում մեծ արագությունն է, որտեղ ժամանակն ավելի արագ է հոսում։ Փաստորեն, եթե մեր տիեզերագնացը հնարավորություն ունենար շարժվել տիեզերքում լույսի արագությամբ բոլոր 879 օրերը, նա, վայրէջք կատարելով Երկրի վրա, բառացիորեն ապագայում կլիներ, քանի որ այս ընթացքում Երկրի վրա շատ տարիներ կանցնեին:

Այսինքն, ըստ Էյնշտեյնի հարաբերականության տեսության, որքան մեծ է ձեր շարժման արագությունը, այնքան ժամանակն ավելի դանդաղ է հոսում ձեզ համար: Համապատասխանաբար, եթե դուք շարժվեք մերձաշխարհային արագությամբ, ապա ձեզ համար ոչ միայն ժամանակը կդանդաղի, այլև մարմնի բոլոր ֆիզիկական գործընթացները։ Եվ երբ վերադառնաք Երկիր, կտեսնեք, որ ձեր բացակայության ժամանակ Երկրի վրա ժամանակն անցել է շատ առաջ, և ձեր հասակակիցները նկատելիորեն ծերացել են:

Արդյունքում, Էյնշտեյնի հայտնագործությունից ի վեր, ով որոշեց, որ մեր Տիեզերքում ժամանակը հարաբերական է (այսինքն՝ ժամանակը տարբեր կերպ է հոսում մեզանից յուրաքանչյուրի համար), մարդկությունը, փաստորեն, սովորեց դեպի ապագա ճանապարհորդության հիմնական «բաղադրիչը»։ . Խոսքը արագության մասին է։ Այսպիսով, եթե դուք ցանկանում եք բառացիորեն ճանապարհորդել դեպի ապագա այսօր, մնում է միայն որոշել, թե ինչպես արագանալ մինչև համաշխարհային արագությունը:

Լույսը շատ կարևոր դեր է կատարում մարդու կյանքում: Լույսի շնորհիվ մենք կարողանում ենք ճանաչել մեզ շրջապատող աշխարհը: Լույսն է, որ Արեգակից Երկիր հասնելով մեր մոլորակի վրա կյանքի գոյության համար անհրաժեշտ պայմանններ է ստեղծում: 

Լույսի տեսությունը ըստ Նյուտոնի

Լույսի բնույթի վերաբերյալ առաջին գիտական տեսությունը ստեղծել է Իսահակ Նյուտոնը 17-րդ դարում: 

Ըստ Նյուտոնի. Լույսը կազմված է փոքրիկ մասնիկներից՝ կորպուսկուլներից, որոնք լուսատու մարմինը առաքում է բոլոր ուղղություններով՝ ուղիղների կամ ճառագայթների երկայնքով:

Լույսի տեսությունը ըստ Հյուգենսի

Գրեթե միաժամանակ, հոլանդացի գիտնական Քրիստիան Հյուգենսը առաջարկել է լույսի ալիքային տեսությունը: 

 Ըստ Հյուգենսի. Լույսը առաձգական ալիք է՝ լույսի աղբյուրից հեռացող համակենտրոն գնդոլորտների տեսքով:

1. Ինչպե՞ս վերամշակել կենցաղային աղբը, որպեսզի թափոնների առաջացումը հասցվի նվազագույնի:

• Սննդային խանութներ գնալուց ունենալ մեր գնումների համար էկո պայուսակ։
• Ընտրել վերամշակմանը ենթակա ապրանքներ և փաթեթներ։
• Պետք է գերադասել որակյալ և երկարաժամկետ օգտագործվող ապրանքները միանգամյա օգտագործվողներից։
• Անպիտան իրերը դեն նետելու փոխարեն, տալ նրանց, ովքեր ունեն դրանց կարիքը։
• Դեն նետելուց առաջ փաթեթները սեղմել՝ ծավալը փոքրացնելու համար։

2. Բնական ճանապարհով (թափոններով) ինչպե՞ս կարող ենք պարարտացնել հողը։

Հողը կարող ենք պարարտացնել մեր տնից ստացված նյութերի և օրգանական թափոնների միջոցով, որը միշտ խորհուրդ է տրվում օգտագործել կանաչ գույնի: Օրինակ, կարող ենք պատրաստել տնային պարարտանյութ մնացորդներով, ինչպիսիք են մրգերը, բանջարեղենը, ձվի կճեպները և սուրճի մնացորդները: Այս տարրերը՝ փայտի կտորներ, կովի կամ ձիու թափքեր, ստվարաթուղթ կամ թուղթ, սատկած տերևներ, հայտնի են որպես շագանակագույն տարրեր, որոնք ածխածնի մեծ պարունակություն են հաղորդում պարարտանյութին:

3. Կենցաղային ի՞նչ թափոններից կարող ես արտադրություն սկսել, պատմի’ր` ինչպե՞ս դա կանես։

Ես կնախընտրեի կենցաղային թափոններից բնական պարարտանյութ պատրաստել։ Հետևյալ քայլերը կենցաղային պարարտանյութ պատրաստելու օրինակներից մեկն է՝
• Սկզբում պետք է տեղադրենք ծղոտի շերտ ապա գագաթին պարտեզի թափոնները, սափրիչները, թեփը, բուսական թափոնները որից հետո այն պետք է խոնավեցնենք։
• Դրանից հետո մենք ավելացնում ենք մոտ 15 սանտիմետր սննդի մնացորդներ։
• Հետո ավելացնում ենք մոտ 5-10 սանտիմետր մանրացված գոմաղբի շերտ, և նորից խոնավեցնում։
Պարատանյութը արդեն պատրաստ լինելուց հետո պետք է խուսափենք ցանկացած պահի չորացնելուց, որպեսզի խայթոցները, մրջյունները կամ այլ կենդանիներ չխուժեն այն: Նաև չպետք է թույլ տանք, որ այն չափազանց թրջվի, քանի որ դա օգնում է սնկերի բազմացմանը և տհաճ հոտ է տալիս:

4. Մտածի’ր օրենք(ներ), որի շնորհիվ մեր երկիրը կմաքրվի բոլոր տեսակի թափոններից։

Շատ լավ կլինի որպեսզի լինի օրենք, ըստ որի՝ գետնին աղբ նետողները կտուգանվեն։

N. 2.1.3

 Թռչունները կարողանում են, առանց վտանգելու իրենց, նստել հոսանքի բարձրավոլտ գծերի վրա: Ինչպե՞ս բացատրել դա:

Պատ․՝

Թռչնի դիմադրությունը լարի դիմադրությունից մի քանի անգամ բարձր է, այդ իսկ պատճառով էլ նրա միջով շատ թույլ հոսանք է անցնում, որը չի կարող վնասել իրեն։  

N. 2.1.7

Նկարում հոսանքի ո՞ր ազդեցությունն են կիրառում բժիշկները հիվանդի կյանքը փրկելու համար: 

Պատ․՝

կենսաբանական հոսանքի ազդեցություն:

N. 2.1.9

Ի՞նչ էլեկտրական սարքեր են պատկերված սխեմայում։

Պատ․՝

Ամպերաչափ, վոլտաչափ, հաղորդիչ, մարտկոց, սարք միացնելու սեղմիչ, ռեոստատ, բանալի և հաղորդման լարեր:

N. 2.1.14

Գրպանի լապտերի լամպի պարույրով յուրա­ քանչյուր 1 0 վ-ում անցնում է 2 Կլ լիցք: Ինչի՞ է հավասար հոսանքի ուժը լամպում: 

Լուծում

I=q/t
I=2/10=0,2 Ա

N. 2.1.15

Որքա ն է էլեկտրական թեյնիկի տաքացնող տարրով անցնող հոսանքի ուժը, եթե 5 րոպեում նրանով անցել է 330 Կլ լիցք: 

Լուծում

I=q/t
I=330/300=1,1 Ա

N. 2.1.16

Որոշեք էլեկտրական սարքում հոսանքի ուժը, եթե 10 րոպեում նրանով անցել է 360 Կլ լիցք:

Լուծում

I=q/t
I=360/600=0,6 Ա

N. 2.1.17

էլեկտրական սալիկի շղթայում հոսանքի ուժը 1,6 Ա է: Որքա ն էլեկտրական լիցք կանցնի նրա պարույրի լայնական հատույթով 20 րոպեում:

Լուծում

q=It
q=1,6*1200=1920 Կլ

N. 2.1.18

 Սպառիչով անցնող հոսանքի ուժը 10 Ա է: Հաշվեք 10 վ-ում նրանով անցնող լիցքը:

Լուծում

q=It
q=10*10=100 Կլ

N. 2.1.19

Որքա՞ն էլեկտրական լիցք կանցնի լամպի թելիկով մեկ դասաժամի ընթացքում, եթե հոսանքի ուժը 0,4 Ա է: Դասաժամի տևողությունը ընդունել 45 րոպե: 

Լուծում

q=It
q=2700*0,4=1080 Կլ

N. 2.1.20

Որքա՞ն ժամանակում հաղորդալարով կտեղա­փոխվի 30 Կլ լիցք, եթե հոսանքի ուժը նրանում 0,5 Ա է: 

Լուծում

I=q/t
I=30/0,5=60 վ

N. 2.1.21

Հաշվեք կայծակի տևողությունը, եթե 25000 Ա հոսանքի ուժի դեպքում կայ­ ծակի խողովակի ընդլայ­ նական հատույթով անցնում է 30 Կլ լիցք: 

Լուծում

I=q/t
I=30/25000=0,0012 վ

N. 2.1.22

Գրպանի լապտերում հոսանքի ուժր 0,24 Ա է: Որքա՞ն ժամանակում նրանով կանցնի 4,8 Կլ լիցք: 

Լուծում

I=q/t
I=4,8/0,24=20 վ

N. 2.1.24

Ի՞նչ է ցույց տալիս նկարում պատ­ կերված չափող սարքը: 

Պատ.՝

Սարքը ցույց է տալիս 5,6 Ա:

N. 2.1.25

Կարելի՞ է արդյոք տրված ամպերաչափով չափել շղթայում հոսանքի ուժը, եթե 2 վ-ում նրանով անցնում է 10 Կլ լիցք: Ինչո՞ւ:

Լուծում

Ոչ քանի որ l=q/t=>l=10÷2=5Ա իսկ ամպերաչափը ցույց է տալիս 3Ա:

N. 2.2.2

Նկարում պատկերված ո՞ր շղթայում է ամպերաչափը ճիշտ միացված:

Պատ.՝

Վոլտաչափի «+» նշանով սեղմակն անհրաժեշտ է միացնել էլեկտրական շղթայի չափվող տեղամասի այն կետի հետ, որը միացված է հոսանքի աղբյուրի դրական բևեռին, իսկ «−» նշանով սեղմակը՝ բացասական բևեռին: 

ա) բ) գ)

Որքա՞ն լիցք է անցնում այդ շղթայով 0,2 րոպեում, եթե ամպերաչափը ցույց է տալիս 0,4 Ա: 

Լուծում

q=It
q=4,8*0,4=4,8 Կլ

N. 2.2.4

էլեկտրական հոսանքի ո՞ր ազդեցությունն է դիտվում հետնյալ դեպքերում’ ա) էլեկտրական օդափոխիչը պտտվում է, բ) էլեկտրական արդուկը տաքանում է, գ) ստացվում է մաքուր պղինձ: 

ա)-
բ)-հոսանքի ջերմային ազդեցություն
գ)-հոսանքի քիմիական ազդեցություն

N. 2.2.7

էլեկտրական սալիկի պարույրով 20 վ-ում անցավ 46 Կլ լիցք: Որքա՞ն լիցք կանցնի նրանով 2 րոպեում: 

Լուծում

2×60=120
120÷20=6
6×46=270Կլ